علم روانشناسی دارای شاخه‌های گوناگونی است که هرکدام از دیدگاهی متمایز به انسان می‌پردازند. بعضی بر جنبه‌های ناخودآگاه تأکید می‌کنند، گروهی بر رفتار تمرکز دارند، و عده‌ای بر فرآیندهای شناختی و هیجانی تأکید دارند. در میان این رویکردها، تحلیل رفتار متقابل (Transactional Analysis) یا به اختصار TA دیدگاهی منحصربه‌فرد و کاربردی است که به‌وسیله‌ی اریک برن پایه‌گذاری گردید.
در این مقاله، به‌صورت مقایسه‌ای بررسی می‌کنیم که تحلیل رفتار متقابل چه تفاوت‌هایی با رویکردهای شاخصی چون روانکاوی، رفتارگرایی و درمان شناختی‌رفتاری (CBT) دارد و دلیل محبوبیت آن در دنیای امروز ارتباطات انسانی چیست.
مقدمه‌ای بر رویکردهای اصلی روانشناسی
رویکردهای مختلف روانشناسی نتیجه بیش از صد سال پژوهش برای شناخت ذهن و رفتار انسان‌اند. روانکاوی، رفتارگرایی و شناخت‌درمانی هر کدام با محور خاصی به بررسی انسان می‌پردازند. تحلیل رفتار متقابل (TA) با نگاهی روشن و کاربردی، حلقه‌ی اتصال میان روانشناسی نظری و زندگی روزمره است.
تحلیل رفتار متقابل چیست و از کجا آمده است؟
نظریه‌ی TA در دهه ۱۹۵۰ به‌دست اریک برن ارائه شد. او معتقد بود هر فرد سه بخش شخصیتی دارد:
والد، بالغ و کودک — که تعامل میان آن‌ها سبک روابط انسانی را شکل می‌دهد.
مقایسه تحلیل رفتار متقابل با سایر رویکردها
روانکاوی: تمرکز بر ناخودآگاه و خاطرات کودکی دارد.
TA: تعاملات کنونی و آگاهی فردی را هدف می‌گیرد.
CBT: بر تغییر الگوهای فکری تمرکز دارد.
TA برخلاف CBS یا رفتارگرایی، کاملاً رابطه‌محور و انسانی‌تر است.
سوالات متداول (FAQ)
تحلیل رفتار متقابل چه تفاوتی با روانکاوی دارد؟
روانکاوی بر ناخودآگاه تکیه دارد، در حالی که TA به آگاهی و زمان حال توجه می‌کند.
چه کسی تحلیل رفتار متقابل را بنیان‌گذاری کرد؟
اریک برن (Eric Berne)، روانپزشک انسان‌گرا و نویسنده کتاب «Games People Play».
تحلیل رفتار متقابل برای چه کسانی مناسب است؟
برای تمام کسانی که می‌خواهند الگوهای ارتباطی خود را بشناسند و روابط سالم‌تری بسازند.
آموزش عمیق‌تر تحلیل رفتار متقابل
اگر به یادگیری علمی و کاربردی TA علاقه دارید، آکادمی توان آفرین وستا دوره‌ای کامل ارائه می‌دهد شامل آموزش مبانی، تمرین‌های تعاملی و کارگاه‌های عملی.
اطلاعات بیشتر